آداب و رسوم ازدواج

بطور قطع بسیاری از آداب و رسوم ازدواج در زمان‌های بسیار گذشته ریشه دارد و حتی این رسومات در فرهنگ بسیاری از ملل دنیا مشترك هستند البته ممكن است تصور شود كه برخی از رسومات ازدواج مانند مهریه، جهیزیه و حتی شیربها از جمله رسومات و سنت‌هایی هستند كه تنها در برخی از كشورهای آسیای شرقی و عرب‌زبان حاشیه خلیج فارس متداول و مرسوم هستند اما نتایج بدست آمده از بررسی‌های انجام شده در سطح كشورهای مختلف حاكی از آن است كه برگزاری بسیاری از آداب ازدواج نظیر خرید حلقه و همچنین خرید جهیزیه و دادن شیربها از جمله رسومات مشتركی هستند كه در فرهنگ كشورهای مختلف به شیوه‌های گوناگون و با اندكی تفاوت در مقایسه با هم متداول و مرسوم است اگرچه امروزه در بسیاری از كشورهای توسعه‌یافته اروپایی و آمریكایی شاهد تغییراتی در اجرای این سنت دیرینه بوده‌ایم. اما تهیه جهیزیه توسط خانواده عروس از جمله رسوماتی است كه همچنان در اغلب كشورهای دنیا متداول و مرسوم است. در حقیقت هدف از دادن جهیزیه كمك به جوانان برای آغاز یك زندگی مشترك بوده است و در بسیاری از كشورها جهیزیه عبارت است از پول، طلا یا حتی ملكی كه در هنگام ازدواج از طرف خانواده عروس برای آغاز زندگی مشترك به زوج جوانی كه قصد آغاز زندگی مشترك دارند هدیه می‌شود.
اگر نگاهی به گذشته بیندازیم و جهیزیه‌ای را كه مادران ما به همراه می‌آوردند را با جهیزیه‌ای كه امروزه همان مادران برای فرزندانشان تهیه می‌كنند مقایسه ‌كنیم بدون تردید درخواهیم یافت كه در دنیای امروز، جهیزیه قدم فراتر از تامین نیازهای اولیه زندگی مشترك گذاشته است. اغلب خانواده‌ها سعی می‌كنند تا از هر آنچه كه در توان دارند برای تهیه جهیزیه فرزند خود استفاده كنند و جهیزیه كاملی را برای دختر خانواده تهیه كنند و به این ترتیب زوج‌های جوانی كه به تازگی زندگی مشترك خود را آغاز كرده‌اند تا سالیان سال از خرید بسیاری از نیازهایشان بی‌نیاز خواهند بود با وجود این‌كه تهیه جهیزیه در اغلب كشورهای دنیا از یك شیوه خاص و مشترك تبعیت می‌كند و آن نیز برعهده خانواده عروس است ولی در خود ایران نیز به دلیل گستردگی مناطق و اقوام مختلف این رسم در برخی از استان‌ها تا حدودی تفاوت دارد. در برخی از شهرها مانند شهرهای استان‌های خراسان رضوی، خوزستان وهرمزگان خانواده داماد مسوولیت تهیه جهیزیه را برعهده دارند و در مقابل خانواده عروس نیز برای كمك به خانواده داماد مسوولیت پرداخت بخشی از هزینه‌‌های مراسم جشن ازدواج را تقبل می‌كنند.

تاریخچه جهیزیه:
اگر بخواهیم جهیزیه را به عنوان یك سنت مشترك از نظر تاریخی مورد بررسی قرار دهیم باید به این نكته اشاره كنیم كه این سنت كهن ریشه در فرهنگ كشورهای آفریقایی دارد كه با هدف تامین سرمایه اولیه برای كسب و كار به داماد هدیه داده می‌شود و به این ترتیب داماد می‌توانست با استفاده از سرمایه اولیه‌ای كه خانواده عروس در اختیار او قرار می‌داد مسوولیت تامین خواسته‌ها و نیازهای همسر و فرزندانش را برعهده گیرد. حتی در قدیمی‌ترین گزارش‌های موجود از گذشته‌های دور مانند قانون حمورابی كه در قرن هجدهم قبل از میلاد تدوین شده است از جهیزیه به عنوان یكی از رسوم رایج در آن زمان نام برده شده است. تا پیش از قرن پنجم قبل از میلاد یعنی در دوران هومریك یونان قدیم رسم بر این بود كه خانواد عروس به خانواده داماد شیربها می‌دادند تا این كه در اواخر دوران كلاسیك به تدریج جهیزیه جایگزین شیربها شد. جهیزیه حتی در روم باستان هم متداول بود و به این ترتیب می‌توان گفت كه این سنت از جمله رسومی است كه نه‌ تنها در كشورهای آسیایی، بلكه در كشورهای اروپایی هم وجود داشته است. در كشورهای اروپایی و به‌ویژه در كشور انگلیس جهیزیه در طبقات اشرافی به عنوان ارثیه در هنگام ازدواج از طرف پدر به فرزند دختر هدیه می‌شود و به این ترتیب فقط دخترانی كه در زمان ازدواج از پدرشان جهیزیه نگرفته بودند در ارث سهیم می‌شوند.

خواستن مهریه از عهد باستان:
جامعه شناسان و کارشناسان مسائل اجتماعی امروزه از بروز پدیده ای خبر می دهند که دامنگیر زوج های جوان شده و گسترش آن سبب گردیده که زندگی زناشویی در ایران با بحران و نابسامانی تازه ای دست به گریبان شود.
این اپیدمی تا اندازه ای شیوع یافته است که پاره ای از دختران بهای دوشیزگی خود را با ارقام سنگین مهریه تعریف کرده اند.
مهریه تعهد مالی است که شوهر به هنگام وقوع عقد ازدواج ، پرداخت آن را به همسر خود بر عهده می گیرد و مکلف است بلافاصله پس از امضای قرداد ازدواج ، هر لحظه که زن مطالبه کند آن را بپردازد رقم مهریه ها در سال های اخیر در حالیکه ناتوانی مردان در پرداخت آن هنگام جدایی و حتی در دوران زندگی مشترک بارز است از سیر صعودی نگران کننده ای برخوردار بوده است از سوی دیگر، این معضل در حالی در کشور رو به گسترش است که جوانان در آستانه ازدواج با مشکلات فراوانی از جمله مسکن و شغل مناسب مواجه هستند و بسیاری از مردان به گواه آمار برای گذران زندگی مجبور می شوند بیش از یک شغل داشته باشند . اما بعضی از دختران با دلایل گوناگونی که همگی از نبود حمایت قانونی از آنان سرچشمه می گیرد بهترین روش را برای پیشگیری از اتفاقات احتمالی در دوران زندگی زناشویی را سنگینی مبلغ مهریه می دانند موضوع مهریه یک سنت حسنه اسلامی و ایرانی است که متاسفانه طی سالهای اخیر به شدت از سوی خانواده‌های ‌ایرانی دچار دستخوش و تغییر و تحول شده است، به طوری که گاهی بحث بر سر مهریه آنقدر بالا می‏گیرد که وصلتی به خاطر اختلاف نظر درباره مهریه، هیچگاه سر نمی‏گیرد طی سالهای اخیر تعداد زندانیان فراری از پرداخت مهریه، مدام در حال افزایش است به گونه ای که در حال حاضر این افراد بخش عمده ای از زندانیان مالی را شامل می‏شوند. افرادی که به دلیل یک اشتباه در آغاز زندگی مشترک، حالا مدتها در پشت میله‌های ‌زندان زندگی را سپری خواهند کرد ازدواج يكي از كهن ترين نهادهاي اجتماعي است كه بسياري از آداب و رسوم آن از زمان باستان تا به امروز حفظ شده و از زوال مصون مانده اند. به تازگي سه متن دعايي بسيار زيبا از متون پهلوي و پازند به همت سعيد عريان، مورد پژوهش قرار گرفته است كه صرفا در رابطه با ازدواج تحرير شده اند.

فاصله مناسب بین عقد تا عروسی چقدر است؟
زمانی که افراد انتخاب درستی داشته اند و خودشان هماهنگی دارند و شبیه هم هستند، در این شرایط بهتر است فاصله کم باشد و عروسی را به تأخیر نیندازند خانواده های سنتی اعتقادی به طولانی شدن عقد ندارند اما این روزها خانواده های زیادی را می بینید که ترجیح می دهند بین عقد و عروسی فرزندانشان چند ماه فاصله باشد تا در این زمان هم عروس و داماد شناخت بیشتری نسبت به یکدیگر پیدا کنند و هم به وضعیت با ثبات تری برسند و مقدمات مراسم ازدواجشان را فراهم کنند اما در جایی که صحبت درباره فاصله مناسب بین عقد تا عروسی است، همسران جوان و والدین باید به چند نکته توجه داشته باشند:

۱ – اگر زوج آشنایی قبلی خوبی ندارند، باید این فاصله بیشتر باشد تا شناخت ها کامل تر شود. منظور آن است که دختر و پسر بتوانند در این مدت توانمندی ها، سلیقه ها، نقاط قوت، آداب و اعتقادات همدیگر را بشناسند. اما اگر به واسطه رفت و آمدهای فامیلی و خانوادگی و یا صحبت هایی که خود زوج پیش از ازدواج با هم داشته اند با همدیگر آشنایی دارند، مناسب نیست که این فاصله زیاد باشد، به خصوص اگر دو نفر با هم مشکلی ندارند.

۲ – طولانی شدن دوران عقد و ادامه پیدا کردن آن بعد از آن که دختر و پسر از همدیگر مطمئن شدند آسیب زا است و ممکن است ایجاد مشکل کند. بخشی از شناخت را باید به زمان زیر یک سقف رفتن تان موکول کنید. در غیر این صورت نه تنها جذابیت خود را برای همسرتان از دست می دهید، بلکه حوصله خانواده ها را هم سر می برید و باعث می شوید دلخوری های کوچک آتش های بزرگی را برپا کند.

۳ – موضوع دیگر اینکه زمانی که افراد انتخاب درستی داشته اند و خودشان هماهنگی دارند و شبیه هم هستند، در این شرایط بهتر است فاصله کم باشد و عروسی را به تأخیر نیندازند. در انتخاب درست مهم آن است که فرد در زمان انتخاب، تشابه را رعایت کند.
متاسفانه برخی افراد تصور می کنند که تفاوت داشتن با همسر خوب است. در حالی که در یک انتخاب مناسب همسران باید با هم شباهت هایی داشته باشند. البته در بحث شباهت، چند مورد بسیار اهمیت دارد. چیزی که فرهنگ ما روی آن بسیار تأکید دارد، تشابه اعتقادی است. در صورتی که چنین موضوعی وجود نداشته باشد، بعدها می تواند مشکل ایجاد کند یادمان باشد در زوج ها دو مورد ایجاد مشکل می کند؛ یکی تفاوت های جدی اعتقادی و دیگری هم نظرهایی که اطرافیان در مورد این انتخاب دارند. در صورت وجود چنین مسائلی، طولانی شدن فاصله عقد تا عروسی هم کمک چندانی نمی کند.

۴ – به طور کلی اگر بخواهیم حدود زمانی مناسب برای فاصله عقد تا عروسی را بگوییم، می توان گفت شش ماه تا یک سال، زمان مناسبی است. البته این محدوده قطعی نیست و نمی توان گفت که برای همه افراد مناسب است، اما حدود مناسب همین قدر است.

تاریخچه رنگ سفید لباس عروس:
در آن روزگار رنگ سفید نشانه پاكی و عفت نبود، بلكه رنگ آبی دارای این معنا بود. در حقیقت بسیاری از زنان به همین دلیل رنگ آبی را…
رسم پوشیدن لباس عروس به رنگ سفید، به دوران ملكه ویكتوریا برمی‌گردد. پیش از آن عروس ها، بسته به موقعیت اجتماعی خود، انواع متنوعی از رنگ ها و مواد را برای لباس عروس انتخاب می‌كردند. در آن روزگار رنگ سفید نشانه پاكی و عفت نبود، بلكه رنگ آبی دارای این معنا بود. در حقیقت بسیاری از زنان به همین دلیل رنگ آبی را برای لباس عروسی خود انتخاب می‌كردند. از طرفی رنگ سفید نشانه ثروت و توانگری بود.

ازدواج ملكه ویكتوریا با پسر عموی خود شاهزاده آلبرت در سال ۱۸۴۰، بیشترین تاثیر را بر مراسم عروسی گذاشت. ملكه ویكتوریا نخستین فرد سلطنتی نبود كه پیراهن عروس سفید رنگ پوشید، اما نخستین فرد در دوره مدرن بود. رنگ سفید، رنگ مرسوم برای مراسم سوگواری سلطنتی بود و اگرچه همیشه به این عنوان استفاده نمی‌شد، اما به عنوان رنگی مناسب برای مراسم عروسی شاهانه هم محسوب نمی‌شد. ملكه و یكتوریا با ازدواج در لباسی سفید، چرخ ها را به حركت درآورد. رنگ سفید عموما برای لباس عروسی انتخاب نمی‌شد و لباس ویكتوریا باعث شگفتی شد. البته این لباس، غافلگیری ناخوشایندی نبود، زیرا به زودی زنان در سرتاسر اروپا و آمریكا از لباس های سفید برای عروسی خود استفاده كردند. اگرچه عروس هایی هم وجود داشتند كه همچنان در لباس هایی به رنگهای دیگر ازدواج می‌كردند؛ اما رنگ سفید به عنوان رنگی مناسب و عالی برای  لباس عروس تعیین شده بود و از آن زمان تا كنون ادامه یافته است. در حقیقت بسیار نادر است كه عروسی در لباسی به رنگی غیر از سفید ازدواج كند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *